Bezmocz – co to jest? 

Bezmocz – inaczej anuria – to schorzenie związane z zaburzeniami działania układu moczowego, w którym pacjent oddaje poniżej 100 ml moczu na dobę. Dla porównania – w przypadku zdrowych osób dorosłych, dobowa ilość wydalanego moczu kształtuje się w granicach 600 - 2500 ml. Anuria oznacza więc niemal całkowite zatrzymanie procesu wytwarzania moczu przez nerki. A po czym poznać bezmocz u dziecka? Ten, w przypadku pacjentów pediatrycznych, oznacza wydalanie poniżej 0,5 ml na kilogram masy ciała na godzinę. 

Zarówno w przypadku osób dorosłych, jak i dzieci, jest to poważny stan patologiczny, który może stanowić nawet zagrożenie życia. 

Bezmocz – objawy

Nie każdy wie, że nasz mocz jest wyjątkowym narzędziem diagnostycznym. Jego kolor, ilość czy konsystencja może nam bardzo dużo powiedzieć o kondycji organizmu i ogólnym zdrowiu. Każde odchylenie od normy powinno zapalić czerwoną lampkę w naszej głowie, ponieważ może świadczyć o poważnych problemach związanych z działaniem układu moczowego. Upośledzenie jego działania to z kolei ryzyko wystąpienia wielu poważnych schorzeń. 

Jednym ze stanów wymagających natychmiastowej konsultacji lekarskiej jest wspomniany bezmocz. Objawy anurii bez problemu zauważymy gołym okiem. Oznacza ona stan, w którym występuje znaczniejsze ograniczenie ilości wydalanego w czasie doby moczu. Jest to zjawisko bardzo niebezpieczne dla naszego zdrowia i życia, dlatego konieczna jest natychmiastowa konsultacja lekarska i dokładna diagnostyka. 

Rozpoznanie bezmoczu zazwyczaj rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego oraz przeprowadzenia koniecznych badań moczu – często również z uwzględnieniem uroflowmetrii. W przypadku trudności z uzyskaniem moczu do badania konieczne może okazać się pobranie go metodą cewnikowania. Wśród dodatkowych badań lekarz może zlecić także morfologię, badanie poziomu kreatyniny czy kwasu moczowego. W diagnostyce bezmoczu często wykonuje się także USG jamy brzusznej i nerek, w przypadku kobiet – badanie ginekologiczne, a u mężczyzn – badanie gruczołu krokowego i odbytnicy. Pamiętajmy, że tylko za pomocą dokładnej diagnostyki lekarz może stwierdzić bezmocz, a leczenie tego schorzenia jest ściśle uzależnione od jego przyczyn.

Bezmocz – przyczyny

Każda przypadłość związana z funkcjonowaniem układu moczowego ma swoją przyczynę. Skąpomocz, moczenie nocne, nerwica pęcherza czy omawiany bezmocz – każda z tych dolegliwości może mieć inne podłoże. W przypadku tego ostatniego przyczyny dzielimy na:

• Przednerkowe – do tego typu zaburzeń można zaliczyć niedrożność naczyń nerkowych z powodu miażdżycy, zakrzepów, czy tętniaków.  Biegunki, krwotoki, czy działanie niektórych leków także mogą spowodować problem ze zmniejszoną ilością wydalanego moczu.
• Nerkowe – najczęstsze powody bezmoczu o przyczynie nerkowej to odrzucenie przeszczepionej nerki, uszkodzenia w obrębie cewek nerkowych, czy kłębuszków nerkowych,  śródmiąższowe zapalenie nerek.
• Pozanerkowe –  w tym przypadku przyczynę mogą stanowić schorzenia pęcherza moczowego, niedrożność moczowodów, przerost prostaty, kamienie nerkowe, które ograniczyły przepływ moczu.

Choć bardzo często przyczyny bezmoczu są zależne od nerek, nie zawsze tak jest. Niekiedy u podstaw anurii może leżeć, chociażby silne odwodnienie organizmu, sepsa czy nawet duża utrata krwi. Wśród przyczyn bezmoczu nerkowego możemy wyróżnić, chociażby zatrucie lekami czy środkami wykorzystywanymi do kontrastu, sarkoidozę, choroby nerek, transfuzje krwi czy rzucawkę charakteryzującą się napadami drgawek u kobiet ciężarnych.

Bezmocz pozanerkowy i inne przyczyny zatrzymania moczu

Przewlekłe choroby nerek lub ostre ich uszkodzenie bardzo często są przyczynami bezmoczu u dorosłych. W końcu to nerki są kluczowym narządem układu moczowego. Warto jednak pamiętać, że u podstaw bezmoczu mogą stać również czynniki niezwiązane z nerkami. 

Bezmocz pozanerkowy może być spowodowany między innymi przerostem gruczołu krokowego czy raka prostaty, zrostów pooperacyjnych czy chorób cewki moczowej. Kamienie nerkowe i niedrożność moczowodów, choroby pęcherza moczowego czy nowotwory jamy brzusznej to kolejne przyczyny pozanerkowe, które mogą odpowiadać za anurię. Z kolei bezmocz u dziecka powodować mogą także zaburzenia neurologiczne czy stany zapalne zewnętrznych narządów płciowych. 

Bezmocz – leczenie

Bezmocz – niezależnie od jego rodzaju – jest objawem a nie chorobą. Jest to stan patologiczny, który może prowadzić do wielu dolegliwości zagrażających zdrowiu, a nawet życiu. W końcu to z moczem wydalane są wszelkie toksyczne produkty przemiany materii, które w momencie jego zatrzymania mogą doprowadzić do zatrucia całego organizmu. Zatrzymaniu moczu towarzyszyć mogą również bóle głowy, goraączka, brzucha, nudności czy krwiomocz. Pamiętajmy, że każdy taki przypadek wymaga natychmiastowej konsultacji medycznej. Dopiero lekarz po przeprowadzeniu koniecznych badań, może wdrożyć leczenie przyczynowe. To może opierać się na antybiotykoterapii, a w przypadku przewlekłych chorób nerek – hemodializach, dializach otrzewnowych czy nawet przeszczepie.