Jakie są przyczyny duszności w ciąży?

Duszność w ciąży określa się mianem subiektywnego uczucia braku powietrza lub trudności w oddychaniu. Dlaczego subiektywnego? Kobiety ciężarne w różny sposób definiują problemy z oddychaniem. Dla jednych najbardziej uciążliwa będzie zadyszka czy uczucie braku możliwości wykonania głębokiego wdechu. Dla innych – dusznością są ogólne trudności z nabraniem powietrza czy płytki oddech. Choć może się wydawać, że uczucie braku tchu jest efektem znacznie gorszej tolerancji wysiłku w ciąży – zwłaszcza wtedy, gdy ciążowy brzuszek jest już pokaźnych rozmiarów – większość kobiet zmaga się z problemem duszności na początku ciąży. Najczęściej kłopoty z oddychaniem pojawiają się w pierwszym i drugim trymestrze. Zatem, jakie są przyczyny duszności w ciąży? Jakie czynniki mogą odpowiadać za trudności z oddychaniem kobiet spodziewających się dziecka? 

Duszność w ciąży – w przeważającej części przypadków – spowodowana jest głównie fizjologicznymi zmianami, jakie zachodzą w organizmie przyszłej mamy. Szacuje się, że nawet 70 proc. kobiet ciężarnych ma problemy z oddychaniem, a duszności nie są wcale związane z wysiłkiem fizycznym. Przyczyny problemów z oddychaniem mogą być także nieco różne w zależności od tego, na jakim etapie ciąży występują.

Duszności w ciąży w I trymestrze

Duszności w ciąży pojawiające się w pierwszym trymestrze – wbrew pozorom – nie są spowodowane rozwijającym się płodem. Na tym etapie zarodek jest za mały, by mógł w jakikolwiek wpłynąć na sposób oddychania mamy. Co więcej – macica rośnie jeszcze bardzo powoli, nie wpływając bezpośrednio na pracę przepony. To, co na tym etapie ciąży może wpływać na ewentualne problemy z oddychaniem, to z pewnością burza hormonów tocząca się w organizmie kobiety. Po zapłodnieniu rośnie poziom progesteronu czy estrogenu. Ten pierwsze, odpowiadając za rozwijanie i utrzymywanie ciąży jest jednocześnie głównym stymulatorem centralnego ośrodka oddechowego. W praktyce oznacza to, że oddech kobiety znacznie przyspiesza. Na to wpływ ma także zwiększenie objętości krwi i zwiększające się tętno, co sprawia, że przed układem oddechowym stoi nie lada wyzwanie.

Duszności w ciąży w II trymestrze

Drugi trymestr to czas, kiedy zarówno macica jak i dziecko, stają się coraz większe. Rosnąca macica nieznacznie przesuwa narządy wewnętrzne w kierunku przepony, przez co może wpłynąć na jej możliwości ruchowe. W jamie brzusznej zaczyna robić się ciaśniej, co znacznie utrudnia mechanikę oddychania. Do tego wzrasta ilość krwi. By ta dotarła do wszystkich narządów w organizmie, serce musi pracować na najwyższych obrotach.

Duszności w ciąży w III trymestrze

Choć końcówka ciąży to czas, kiedy wiele kobiet może poczuć ulgę i zauważyć poprawę komfortu oddychania, stale rosnące i przybierające na wadze dziecko nie pozostaje bez wpływu na możliwości oddechowe matki. Niemniej jest to czas, kiedy maluszek zaczyna przesuwać się coraz niżej w kierunku kanału rodnego, dzięki czemu w mniejszym stopniu naciska na przeponę. Nie możemy jednak pominąć pewnego czynnika, który może przyczynić się do problemów z dusznością, a mianowicie czynnika psychologicznego. Końcówka ciąży to stresujący i bardzo wymagający czas dla kobiety. Lęk i obawy związane z nowym etapem w życiu mogą mieć ogromny wpływ na mechanikę oddechu. Kobiety powinny uczyć się techniki oddychania torem przeponowym już od początku ciąży. Praca przepony ma kluczową rolę w wspieraniu macicy w skurczach porodowych, aby ułatwić wyłanianie z niej dziecka. Oddech ten pobudza także nerw błędny, wpływając na wyciszenie i uspokojenie, dlatego warto korzystać z tej metody w razie odczuwania niepokoju.

Choć większość przypadków duszności w ciąży wynika z czynników fizjologicznych, nie wolno wykluczyć ewentualnych chorób, jakie mogą przyczynić się do trudności z oddychaniem. Ciąża to duże wyzwanie dla kobiet zmagających się z chorobami przewlekłymi, takimi jak chociażby astma. Za dusznością stać może również anemia, zator płynem owodniowym czy problemy kardiologiczne. U kobiet w ciąży 4 krotnie wzrasta ryzyko zatorowości płucnej w porównaniu do populacji ogólnej, z powodu zwiększonego poziomu czynników krzepnięcia, co także może powodować utrudnione oddychanie. Jeśli dodatkowo pojawia się ból w klatce piersiowej, niezbędna jest konsultacja lekarska. Przyszłe mamy, dla własnego bezpieczeństwa i komfortu psychicznego, każdy niepokojący objaw powinny skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Co oznacza duszność w ciąży?

Wiemy już, że przyczyn duszności w ciąży może być wiele. Począwszy od przyczyn natury fizjologicznej i zmian zachodzących w organizmie kobiety, poprzez przyczyny mechaniczne, kończąc na poważnych chorobach. 

Warto mieć na uwadze, że często duszność w ciąży jest objawem anemii i niedoboru żelaza. Dodatkowo, o niedokrwistości mogą świadczyć zawroty głowy, omdlenia czy uczucie zmęczenia i osłabienie.  W takim przypadku ciężarna niezwłocznie powinna skonsultować się z lekarzem. Często konieczna może okazać się suplementacja żelaza w ciąży, którą może jednak zalecić jedynie lekarz na podstawie morfologii krwi.

Jak radzić sobie z dusznościami w ciąży?

Napady duszności w ciąży i problemy z oddychaniem mogą nie tylko znacznie zmniejszyć komfort życia przyszłej mamy, ale w dłuższej perspektywie stanowić także zagrożenie dla niej i jej maluszka. Skutki tej przypadłości możemy jednak nieco złagodzić. Zatem, jak radzić sobie z dusznościami w ciąży? 

Metody zależą przede wszystkim od etapu ciąży, na jakim wystąpią problemy czy ich przyczyny. Jeśli kobieta zauważy duszności na początku ciąży, co najczęściej spowodowane jest burzą hormonalną, wówczas należy unikać przede wszystkim nadmiernej aktywności fizycznej oraz nauczyć się pracy z własnym oddechem. W tym celu najlepiej robić ćwiczenia oddechowe w ciąży. Przyszłe mamy mogą zasięgnąć także rady specjalisty, który pokaże, jak prawidłowo oddychać i świadomie panować nad swoim oddechem. Dużo korzyści może przynieść także medytacja. 

Pamiętajmy jednak, że niekiedy przyczyn duszności możemy upatrywać w stanach chorobowych. W przypadku kobiet cierpiących na choroby przewlekłe, cała ciąża powinna przebiegać pod ścisłą kontrolą lekarza, który wdroży na ten czas odpowiednią terapię.

Czy to normalne, że w ciąży ciężko się oddycha?

Jedną z częściej występujących dolegliwości u kobiet spodziewających się dziecka są duszności. Problemy z oddychaniem i kłopoty ze złapaniem tchu, choć w wielu przypadkach, mogą być związane jedynie ze zmianami fizjologicznymi zachodzącymi w organizmie kobiety, niekiedy będą wymagały natychmiastowej interwencji lekarskiej. Jeśli zauważysz u siebie nagłe duszności, które nigdy wcześniej nie występowały albo zaobserwujesz nagłą zmianę ich charakteru, warto zasięgnąć konsultacji lekarza. Objawami, które są bezwzględnym wskazaniem do pilnej konsultacji ze specjalistą jest także ból w klatce piersiowym, krwioplucie, omdlenia, czy utrzymująca się wysoka gorączka. Dowiedz się więcej o dolegliwościach w ciąży z artykułu: zmęczenie w ciąży.