Nietrzymanie moczu u seniorów - przyczyny i postępowanie
Artykuł powstał przy współpracy z dr n.med. Anitą Sikorą-SzubertNietrzymanie moczu u osób starszych stanowi ważny problem społeczny, który zdecydowanie obniża jakość życia. Jest to spowodowane wieloma czynnikami – przede wszystkim naturalnym procesem starzenia się organizmu, chorobami współtowarzyszącymi czy osłabieniem mięśni dna miednicy. Dlatego też zarówno nietrzymanie, jak i trudności z oddaniem, a nawet zatrzymanie moczu u osoby starszej powinno być sygnałem alarmującym.
Niezwykle istotna jest odpowiednia diagnostyka problemu, aby poznać przyczyny i sposoby postępowania w danym rodzaju nietrzymania moczu oraz, jeśli zaistnieje taka potrzeba, dobranie artykułów chłonnych, które dadzą poczucie komfortu i zapewnią odpowiednią higienę.
Przyczyny nietrzymania moczu u osób starszych
Nietrzymanie moczu u osób starszych jest jednym z głównych problemów zdrowotnych z jakim możemy spotkać się w tym wieku. Podstawową przyczyną tego schorzenia jest problem związany z siłą mięśni dna miednicy, których zadaniem jest utrzymywanie narządów miednicy mniejszej, takich jak pęcherz moczowy, pochwa, macica i odbytnica w odpowiednim ustawieniu. Nietrzymaniu moczu może również towarzyszyć silna potrzeba udania się do toalety - tzw. parcie naglące. Nietrzymanie moczu (NTM) może też pojawiać się przy zakażeniach układu moczowego. Diagnostyka i odpowiednie leczenie tych stanów zapalnych staje się więc w przypadku osób starszych niezwykle istotne. Jeśli osoba starsza ma demencję, dowiedzenie się, jak się czuje i czy coś ją boli, jest znacznie utrudnione przez problemy z komunikacją. Dlatego niezwykle istotne jest, aby osoby bliskie umiały obserwować pierwsze objawy tych problemów oraz miały świadomość, jak ważna jest ilość przyjmowanych płynów a także odpowiednia higiena.
Nietrzymanie moczu u osób starszych może również pojawić się jako objaw towarzyszący innych chorób, takich jak cukrzyca, stwardnienie rozsiane czy przerost gruczołu krokowego. Ważna jest świadomość efektów ubocznych przyjmowanych leków, które mogą wpływać na funkcje układu moczowego, a co za tym idzie trzymanie moczu. Jedną z głównych przyczyn nietrzymania moczu lub problemów z efektywnym opróżnieniem pęcherza u mężczyzn jest przerost gruczołu krokowego lub konsekwencje leczenia nowotworu tego gruczołu. Jeśli tylko pojawią się trudności z oddawaniem moczu, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza, czy też występuje przerywany strumień moczu, warto zgłosić się do lekarza, aby ustalić przyczynę tych dolegliwości. W wieku starszym, szczególnie po 60. roku życia, wzrasta ryzyko nowotworu gruczołu krokowego, dlatego wczesne zgłoszenie się do specjalisty jest niezwykle ważne.
Zatrzymanie moczu u starszej osoby
Zatrzymanie moczu u osoby starszej może mieć charakter przewlekły i ostry. W pierwszym przypadku dochodzi do niecałkowitego opróżnienia pęcherza – jak w wyżej opisanej sytuacji. W drugim przypadku, gdy zatrzymanie moczu występuje w postaci ostrej, dochodzi do całkowitej nagłej niemożności oddania moczu, która wiąże się z bólem i ogromnym uczuciem parcia na pęcherz moczowy. Wtedy konieczna jest wizyta u lekarza, a także cewnikowanie, które umożliwia opróżnienie pęcherza. Nie wolno bagatelizować epizodu zatrzymania moczu, zwłaszcza w formie ostrej, gdyż może ono doprowadzić do poważnych powikłań. Przyczyną zatrzymania moczu najczęściej jest zablokowanie odpływu moczu przez kamienie moczowe, nowotwór, powiększony narząd np. gruczoł krokowy czy inne mechaniczne bariery i problemy z pęcherzem. Do zatrzymania moczu może dojść również na skutek przyjmowania silnych leków przeciwbólowych (opioidowych) lub preparatów przeciwdepresyjnych. Jeśli osoba starsza przyjmuje takie farmaceutyki, konieczne może być stosowanie cewnika, ale też kontakt z lekarzem prowadzącym. Do zatrzymania moczu u osób starszych mogą doprowadzić także choroby neurologiczne czy psychiczne.
Bielizna dla starszych osób
Nierzadko w sytuacji, w której senior cierpi na nietrzymanie moczu, opiekunowie decydują się na produkty chłonne przeznaczone dla osób z bardzo ciężkim przebiegiem schorzenia, które nie są już w stanie samodzielnie skorzystać z toalety. Bielizna dla starszych osób przypomina zwykłą bieliznę, co dla osób starszych oraz tych z demencją będzie bardzo pomocne. Nie dochodzi bowiem do odczuwalnych dla seniora zmian – bieliznę chłonną można włożyć do szuflady tak samo, jak zwykłą bieliznę. Zakłada się ją również w ten sam sposób. Jest wygodna i niewidoczna pod ubraniem, nie uciska, a jednocześnie łatwo można ją zdjąć, jeśli senior postanowi samodzielnie skorzystać z toalety. Bielizna chłonna Elly przeznaczona jest dla osób ze średnim nietrzymaniem moczu. Jeśli jednak osoba starsza tylko popuszcza mocz, dobrą ochroną przed wilgocią będą już wkładki chłonne, które są dużo cieńsze i praktycznie niewyczuwalne przy noszeniu.
Nietrzymanie moczu u osób starszych może stanowić duży problem higieniczny i socjalny oraz znacząco obniżać jakość życia seniora. Dolegliwości te stanowią jednak przede wszystkim sygnał, że z ciałem dzieje się coś niepokojącego i należy podjąć próby leczenia u lekarza specjalisty, jak również u fizjoterapeuty urologicznego. Poza specjalistycznym leczeniem niezwykle istotna jest również odpowiednio dobrana bielizna czy wkładki chłonne, które zapewnią seniorowi poczucie komfortu i kontroli nad objawami.