Stres w ciąży – wpływ na zdrowie matki i dziecka
Artykuł powstał przy współpracy z mgr Moniką GrzegorzewiczCiąża to czas, w którym zachodzi wiele zmian. Czas, który powinien być przepełniony radosnym oczekiwaniem na nowego członka rodziny. Tymczasem stres w ciąży to bardzo często nieodzowny towarzysz codzienności przyszłych mam, na które czeka nowa rola życiowa. Silny stres w ciąży oddziałuje nie tylko na kobietę, ale także na nienarodzone dziecko. Zatem, jak radzić sobie ze stresem w ciąży i ciągłym napięciem psychicznym?
Stres w ciąży – objawy
Każda z nas może nieco inaczej przeżywać stres i różnie reagować w obliczu nerwowej sytuacji. O ile jeden słabszy dzień nie oznacza jeszcze nic złego, o tyle chroniczne poddenerwowanie może już okazać się bardzo niebezpieczne. Jak rozpoznać u siebie przewlekły stres?
Objawami stresu w ciąży mogą być częste bóle czy zawroty głowy, problemy z zasypianiem i bezsenne noce. Bóle mięśni czy kłucie w klatce piersiowej i problemy z oddychaniem – to typowe reakcje naszego organizmu na sytuacje stresujące. Jeśli odczuwasz niepokój i zdarzają Ci się nagłe wybuchy płaczu, to znak, że żyjesz w stanie ciągłego napięcia psychicznego. Warto również wiedzieć, że stres oddziałuje także na nasz system odpornościowy. Nasz organizm jest osłabiony i nie ma siły, by radzić sobie ze zwalczaniem zagrożenia. Przez to możemy być bardziej podatne na choroby i infekcje.
Płacz i stres w ciąży – przyczyny niepokoju w obliczu macierzyństwa
Stres jest nieodłącznym elementem życia każdej z nas. Nie służy nikomu. Przewlekły – jest groźny dla zdrowia. Nerwowość, napięcie, niepokój i silne emocje towarzyszą każdej kobiecie w ciąży. Stres w ciąży może mieć różne podłoże. U wielu kobiet już sam fakt bycia mamą i nową rolą sprawia, że ich życie zmienia się o 180 stopni, a w związku z tym pojawia się niepokój. Obawy związane z czasem ciąży, strach przed porodem i lęk związany z wychowaniem dziecka – to naturalne reakcje naszego organizmu na to, co nowe i nieznane. Niekiedy powodem do poddenerwowania jest także zmieniający się wygląd czy chociażby obawy o pracę i przyszłość. W tym wszystkim nie możemy zapomnieć o najważniejszym – płacz i stres w ciąży to bardzo często naturalny objaw burzy hormonalnej, która toczy się w kobiecym organizmie.
Wszystko to sprawia, że kobieta nosząca pod sercem swoje dziecko, znacznie mocniej odczuwa szereg negatywnych uczuć, takich jak chociażby lęk, panika, gniew, roztargnienie czy wzburzenie. W obliczu silnego zdenerwowania w naszym wnętrzu dochodzi do wzmożonego wydzielania hormonów stresu. Adrenalina czy kortyzol to hormony, które oddziałują na funkcjonowanie całego organizmu. W przypadku, gdy w naszym ciele rozwija się nowe życie – także ono jest narażone na destrukcyjne działanie. Stres w ciąży wpływa na ośrodkowy układ nerwowy nie tylko matki, ale i nienarodzonego dziecka. Dlatego tak ważne jest dbanie o siebie w ciąży, unikanie stresogennych sytuacji i przeżywania silnych emocji.
Silne zdenerwowanie w ciąży – czym grozi?
Wiemy już, że stres w ciąży znacznie zwiększa wydzielanie tzw. hormonu stresu, czyli kortyzolu. Gdy silne zdenerwowanie w ciąży utrzymuje się przez długi czas, efektem nagromadzenia negatywnych emocji mogą być problemy zdrowotne. Podwyższone ciśnienie krwi czy problemy ze snem, to jednak stosunkowo niegroźne skutki stresu w ciąży. Ten może okazać się jednak znacznie bardziej niebezpieczny.
Silny stres w ciąży może grozić poważnymi powikłaniami. Wysoki poziom epinefryny może być przyczyną silnych skurczów macicy, które mogą z kolei doprowadzić do przedwczesnego porodu, a nawet poronienia. Płacz i stres w ciąży nie pozostają bez wpływu na rozwijający się płód – mogą nieść one bardzo poważne skutki dla dziecka. Zatem, stres w ciąży – jaki wpływ ma na dziecko?
Bardzo niebezpieczny może być stres na samym początku ciąży, kiedy to zachodzą najważniejsze procesy w kształtowaniu się narządów dziecka. Jego skutkiem może być chociażby niska waga urodzeniowa dziecka, wady rozwojowe czy zaburzenie funkcji mózgu. Dzieci matek, które podczas ciąży narażone były na silny i długotrwały stres mogą być niedożywione i niedotlenione, ponieważ pod wpływem hormonu stresu obkurczają się naczynia krwionośnie, uniemożliwjając tym samym transport tlenu i substancji odżywczych do łożyska. Dzieci mogą wykazywać także opóźnienia w rozwoju motorycznym.
Stres a ciąża – jak radzić sobie z silnymi emocjami?
Nie ma jednej skutecznej metody, która uwolniłaby nas od stresów codzienności. Każda z nas, gdzie indziej może jednak znaleźć narzędzia do radzenia sobie z nerwowością i silnymi emocjami. Kluczowe jest tutaj wyciszenie i uspokojenie. Na silne zdenerwowanie w ciąży pomóc może niekiedy rozmowa z bliską osobą, która okaże nam zrozumienie i wsparcie. Choć niektóre kobiety wolą przeżywać trudniejsze chwile w samotności, wygadanie się drugiej osobie może rozładować napięcie. Nie bój się i nie wstydź się prosić o pomoc. W sytuacji ciągłego przebodźcowania, uczucia braku kontroli nad własnym życiem, gdy nie radzimy sobie ze stresem i czujemy, że jesteśmy na skraju psychicznego wyczerpania, warto sięgnąć po pomoc u psychologa. Obecnie lekarz prowadzący ciążę powinien przynajmniej dwukrotnie w czasie ciąży ocenić ryzyko depresji u przyszłej mamy. Może to zrobić, używając specjalnych kwestionariuszy, odnotowując to w dokumentacji medycznej.
Pamiętaj, że kluczowy w ciąży jest także zdrowy, regenerujący sen i odpoczynek. Chroniczne zmęczenie i niewyspanie może potęgować nerwowe sytuacje. Zadbaj więc o higienę snu. Przed położeniem się do łóżka, postaraj się wyciszyć. Posłuchaj ulubionej muzyki, przeczytaj książkę, weź ciepłą kąpiel. Stosuj techniki uważności i relaksu. Kobiety, które praktykują mindfulness koncentrując uwagę na danej chwili, łatwiej radzą sobie z trudnymi doznaniami. W radzeniu sobie ze stresującymi sytuacjami pomóc może nam także aktywność fizyczna, która doskonale wpływa nie tylko na nasze ciało, ale i umysł. Joga, medytacje czy ćwiczenia oddechowe w ciąży – w stresującym momencie życia, warto spróbować tych sposobów radzenia sobie z napięciem. Najprostszym, a zaraz jedym ze skuteczniejszych ćwiczeń oddechowych, które wpływają na zmniejszenie odczuwania napięcia, to oddech przeponowy. Polega on na oddychaniu w dolno-boczne części żeber. Wdech jest nosem, wydech może być nosem, ale i ustami, ważne, by był dłuższy i spokojny.