Menopauza od podstaw, czyli jak rozpoznać objawy menopauzy?

Menopauza jest naturalnym zjawiskiem, które wcześniej czy później dotknie każdej kobiety. Choć jest nieunikniona, bardzo często budzi strach i niepokój. Bywa ciężkim doświadczeniem, zarówno natury fizycznej, jak i psychicznej. Co oznacza? Co to jest menopauza i z czym się wiąże? 

W rzeczywistości jest ona niczym innym jak ustaniem miesiączkowania i utratą płodności przez kobietę. Jest to proces, w którym czynność jajników stopniowo wygasa. Ile trwa menopauza? Pierwsze objawy menopauzy mogą pojawić się nawet od 6 do 10 lat przed całkowitym zakończeniem cyklu menstruacyjnego i wynikają one ze zmiany gospodarki hormonalnej – wówczas jajniki wytwarzają coraz mniej estrogenu i progesteronu. Nadchodzący etap przekwitania możemy jednak łatwo rozpoznać. 

Wśród typowych objawów menopauzy możemy wymienić: 

• uderzenia gorąca,
• trudności z zasypianiem,
• niestabilność emocjonalna i rozdrażnienie,
• permanentne zmęczenie,
• kołatanie serca,
• obniżone libido,
• suchość pochwy.

Objawy menopauzy możemy złagodzić zarówno zmianą stylu życia, jak i farmakologicznie – zawsze pod kontrolą lekarza. W tym okresie u wielu kobiet pojawiają się dolegliwości związane z  zaburzeniem statyki narządów miednicy mniejszej czy nietrzymaniem moczu. Techniki relaksacyjne czy odpowiednio dobrane ćwiczenia fizyczne – to wszystko może pomóc nam przejście tego czasu. Komfort okresu okołomenopauzalnego podnieść mogą również wkładki na nietrzymanie moczu. Dolegliwość ta jest efektem niskiego stężenia estrogenu w tym czasie, które przyczynia się do osłabienia tkanek w obrębie dróg rodnych i dróg moczowych. 

Jakie badanie na menopauzę? 

Wiemy już, czym jest menopauza i jak się objawia. Pozostaje pytanie – kiedy badanie hormonów? Menopauza nie przychodzi z dnia na dzień. Jak wspomnieliśmy wyżej, proces wygaszania aktywności jajników może trwać nawet do 10 lat. Zaleca się jednak, by każda kobieta w okresie okołomenopauzalnym poddała się badaniom hormonalnym. Zatem, co warto wiedzieć w kwestii zagadnienia: “badania hormonalne – menopauza. Jakie badania hormonów przy menopauzie warto wykonać? 

Pakiet badań dla kobiet w okresie menopauzalnym może obejmować takie badania jak: 

• morfologia krwi – podstawowe badanie laboratoryjne pozwalające ocenić ogólną kondycję organizmu i stan zdrowia;
• lipidogram – badanie lipidów we krwi oznaczające stężenie całkowitego cholesterolu, cholesterolu HDL i LDL oraz trójglicerydów. Pozwala oszacować ryzyko zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe, takich jak chociażby miażdżyca czy nadciśnienie tętnicze;
• TSH – hormon przysadki mózgowej, który wpływa na funkcjonowanie tarczycy. Badanie poziomu TSH jest często wykorzystywane w diagnostyce problemów z tarczycą, które mogą wpływać na samopoczucie kobiety w okresie menopauzy i nasilać niektóre objawy;
• FSH – kolejny hormon przysadki mózgowej, który odpowiada za stymulację wzrostu pęcherzyków jajnikowych. U kobiet FSH jest kluczowym hormonem w regulacji cyklu menstruacyjnego i dojrzewania komórek jajowych. Jego badanie może pomóc w ocenie funkcji jajników i identyfikacji ewentualnych zaburzeń. Bardzo często stosowany jest jako wskaźnik stopnia zaawansowania menopauzy;
• Estradiol – najważniejszy estrogen produkowany przez jajniki, hormon płciowy o największej aktywności biologicznej. Pomiar jego stężenia wykorzystywany jest między innymi w diagnostyce niepłodności i objawów związanych z przekwitaniem;
• DHEA-S – hormon produkowany głównie przez nadnercza. Badanie jego poziomu może być przeprowadzane w celu oceny ogólnego stanu hormonalnego, zwłaszcza u osób z podejrzeniem zaburzeń hormonalnych wpływających na zdolność rozrodczą;
• LH – hormon pełniący kluczową rolę w procesie owulacji. Jego poziom może dostarczyć informacji na temat funkcji jajników i potwierdzić menopauzę.

Badania hormonalne – menopauza: kiedy warto je zrobić? 

W przypadku wielu kobiet, aby potwierdzić menopauzę nie są tak naprawdę wymagane żadne badania. Jest to stan dający charakterystyczne objawy, które w danym wieku mogą jednoznacznie wskazywać na wejście w okres przekwitania. Pamiętajmy jednak, że jest to również czas, w którym kobieta musi o siebie szczególnie zadbać. Wraz z wygaszaniem hormonalnej funkcji jajników, zwiększa się chociażby ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Co więcej – pamiętajmy, że hormony odgrywają w naszym życiu ogromną rolę, więc gdy tych zaczyna brakować, cała gospodarka hormonalna zostaje zachwiana, a wówczas nasz organizm musi stawić czoła nowej, nieznanej dotąd rzeczywistości. 

Niektóre objawy nie zawsze muszą być związane jedynie z klimakterium, a mogą wskazywać na różnego rodzaju stany chorobowe toczące się w organizmie. Dlatego profilaktycznie i dla oceny stanu zdrowia kobiety, zarówno przed, jak i w trakcie menopauzy zaleca się chociażby badanie hormonów. Menopauza jednak u każdej kobiety może przebiegać nieco inaczej, a wówczas każda z nas będzie miała nieco inne potrzeby diagnostyczne. Niemniej, warto jednak wiedzieć, jakie badania na menopauzę można wykonać dla własnego zdrowia i spokoju. 

Badania ginekologiczne a menopauza

Wiele kobiet wychodzi z błędnego założenia, że w wieku menopauzalnym nie są już konieczne regularne wizyty u ginekologa. Tymczasem nie ma wieku granicznego, który zwalniałby kobietę z dbałości o swoje zdrowie i regularnych konsultacji ginekologicznych. Nawet wtedy, gdy kobieta przestaje miesiączkować i wygasa jej zdolność do reprodukcji, regularne wizyty u lekarza i badania ginekologiczne są absolutnie konieczne dla utrzymania odpowiedniego zdrowia. 

Co więcej – lekarz nie tylko może pomóc w bardziej komfortowym przejściu okresu przekwitania, ale może również zalecić wprowadzenie hormonalnej terapii zastępczej. Regularne badania pozwalają kontrolować przebieg menopauzy, ale także wykryć ewentualne nieprawidłowości. Kobieta w wieku menopauzalnym nadal powinna poddawać się badaniom cytologicznym, rutynowym badaniom USG narządów miednicy mniejszej, badaniu piersi czy badaniu endometrium.