Badanie urodynamiczne – co to jest i kiedy warto je wykonać?

Problem nietrzymania moczu dotyka nie tylko seniorów. Jest to jedna z powszechnych dolegliwości, z którą mierzy się coraz większa część społeczeństwa. Co więcej – uznawany jest za jeden z ważniejszych problemów zdrowotnych XXI wieku, a przez WHO traktowany jest jako choroba społeczna. Dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn w różnym wieku. Może znacznie obniżyć komfort życia, a nawet wyłączyć nas z wielu codziennych aktywności. Choć z problemem tym możemy doraźnie radzić sobie chociażby używając wkładek higienicznych na nietrzymanie moczu, warto jednak mieć na uwadze, że w przypadku, gdy zaobserwujemy u siebie jakiekolwiek zaburzenia czynnościowe dolnych dróg moczowych, niezbędna będzie konsultacja lekarska i postawienie diagnozy.

Załóżmy więc, że problemem jest nietrzymanie moczu. Jaki lekarz może okazać się pomocny? W pierwszej kolejności należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który skieruje nas następnie do urologa, ginekologa czy geriatry – w przypadku osób starszych. Wówczas jednym z podstawowych narzędzi diagnostycznych będzie urodynamika. Co to jest urodynamika i na czym polega?

Warto wiedzieć, że pod pojęciem badania urodynamicznego kryje się tak naprawdę kilka różnych badań. Jednym z nich jest chociażby cystometria, która ma na celu ocenę pęcherza podczas wypełnienia i mikcji. Kolejnym badaniem jest uroflowmetria, czyli ocena mikcji czy profilometria – badanie oceniające ciśnienie wewnątrz pęcherza moczowego i cewki.

W tym miejscu pojawia się pytanie: czy badanie urodynamiczne jest konieczne? Jest to standardowe badanie mające na celu przeprowadzenie testu przepływu i gromadzenia moczu w przypadku wielu schorzeń urologicznych. Dzięki niemu możemy dowiedzieć się, gdzie leży przyczyna dolegliwości i włączyć odpowiednie leczenie. Wśród przesłanek do jego wykonania możemy wymienić między innymi takie dolegliwości jak:

• nietrzymanie moczu,
• częstomocz,
• parcie naglące,
• mikcja przerywana,
• zaleganie moczu po mikcji,
• osłabienie strumienia moczu.

Badaniu poddaje się zarówno osoby dorosłe, jak i dzieci borykające się z problemem moczenia nocnego. Często przeprowadza się je również podczas badań diagnostycznych wykonywanych w sytuacjach, w których podejrzewa się wysiłkowe nietrzymanie moczu. Leczenie, jak i samą możliwość przeprowadzenia urodynamiki należy jednak zawsze ustalić indywidualnie z lekarzem.

Badanie urodynamiczne – jak się przygotować?

Wiedząc już, czym jest urodynamika i w jakich sytuacjach zasadne jest jej wykonanie, warto wyjaśnić, w jakich warunkach może być przeprowadzone badanie urodynamiczne. Jak się przygotować do tego rodzaju badania?

Kluczową kwestią jest przede wszystkim dobry stan zdrowia, a konkretnie brak objawów infekcji układu moczowego, ponieważ jakikolwiek stan zapalny mógłby zafałszować wynik. Dlatego wcześniej lekarz kierujący na urodynamikę powinien zlecić wykonanie ogólnego badania moczu, posiewu moczu, ale także badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej i stężenia kreatyniny w surowicy. A jak przygotować się na badanie urodynamiczne? Na dzień przed planowanym badaniem, pacjent powinien przyjmować lekkostrawne posiłki i pić duże ilości niegazowanych płynów. Konieczne jest także opróżnienie kiszki stolcowej, wobec czego wieczorem na dzień przed badaniem, należy przyjąć czopek lub wykonać lewatywę. W dniu badania pacjent może zjeść lekkostrawne śniadanie i wypić co najmniej 0,5 litra wody. Nie trzeba być na czczo. Do samego badania przystępuje się z pełnym pęcherzem, dlatego nie należy oddawać moczu nawet kilka godzin przed urodynamiką.

Badanie urodynamiczne – na czym polega?

Jednym z elementów diagnostyki problemów z oddawaniem moczu jest właśnie badanie urodynamiczne. Na czym polega badanie urodynamiczne i na co powinien przygotować się pacjent? Jak wygląda badanie urodynamiczne w praktyce?

Warto zaznaczyć, że badanie urodynamiczne powinno być końcowym etapem całej diagnostyki. Samą urodynamikę powinny poprzedzić wspomniane wcześniej badania, takie jak cystografia czy chociażby USG układu moczowego. A na czym polega urodynamika?

Lekarz powinien także zlecić wykonanie posiewu moczu podczas wcześniejszej diagnostyki. Przed przystąpieniem do badania, pacjent musi rozebrać się od połowy w dół i położyć na specjalnym fotelu urologiczno-ginekologicznym, z lekko rozchylonymi nogami. Lekarz znieczuli żelem okolice cewki moczowej oraz odbytu, a następnie wprowadzi specjalne cewniki. Jeden z nich zostanie wprowadzony właśnie do cewki moczowej, drugi przez odbyt do kiszki stolcowej. Dodatkowo, przy mięśniach zwieraczy umieszcza się elektrody igłowe. Następnie pacjent musi oddać mocz do specjalnego urządzenia, które mierzy zarówno ilość, jak i szybkość mikcji. Podczas badania rejestrowane jest także ciśnienie w pęcherzu i jamie brzusznej oraz sprawdzana jest praca zwieraczy.

Czy badanie urodynamiczne jest bolesne?

Wyjaśniliśmy już sobie, na czym polega badanie urodynamiczne i jak wygląda sam proces przygotowań. W tym miejscu wielu pacjentów zada sobie z pewnością pytanie dotyczące tego, czy badanie urodynamiczne jest bolesne? Na co warto być przygotowanym, gdy na skierowaniu od lekarza widnieje urodynamika? Czy boli tego rodzaju badanie? A w końcu – ile trwa urodynamika?

Całe badanie trwa zazwyczaj od 30 do 60 minut. W niektórych przypadkach może ono nieco się przedłużyć. Choć samo badanie nie jest bolesne, z pewnością nie należy do najbardziej komfortowych. Pacjent może odczuwać dyskomfort podczas wprowadzania cewników, a nieprzyjemne odczucia może potęgować również stres związany z bardzo intymnym charakterem badania. Warto więc wiedzieć, że jest to badanie inwazyjne, które jednak w żaden sposób nie zagraża zdrowiu i może być przeprowadzone u osób w każdym wieku. W niektórych przypadkach, pacjenci po badaniu mogą odczuwać niewielki dyskomfort podczas oddawania moczu, który powinien jednak ustąpić niedługo po urodynamice. Do najczęstszych powikłań zabiegu należą przejściowe uczucie pieczenia, jak i dyskomfortu podczas oddawaniu moczu,  infekcje dolnych dróg moczowych, rzadziej poważniejsze podrażnienia moczowodów.