Na czym polega poród naturalny?

Poród naturalny, czyli poród siłami natury, to poród, który przebiega pod wpływem czynności skurczowej macicy i w którym dziecko przechodzi przez kanał rodny bez specjalistycznej interwencji medycznej. Personel nie ingeruje w jego przebieg. W praktyce oznacza to, że poród odbywa się bez interwencji farmakologicznych i medycznych – nie wzmacnia się czynności skurczowej lekami, nie podaje się znieczulenia, nie przebija pęcherza płodowego i nie nacina krocza. 

Warto jednak wiedzieć, że aby poród naturalny był możliwy, musi zostać spełniony jeden kluczowy warunek. Zarówno matka, jak i dziecko muszą być w pełni zdrowi. Nie może być jakichkolwiek przeciwwskazań medycznych do porodu siłami natury.

Poród naturalny może odbyć się zarówno w szpitalu, jak i w domu. Jednak to drugie rozwiązanie wymaga kompleksowego przygotowania i powinno odbywać się przy asyście położnej. Ale i to nie wszystko! Coraz większym zainteresowaniem cieszy się również poród w wodzie, który jest jedną z najpopularniejszych niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego.

Jak wygląda poród naturalny i ile trwa?

Narodziny dziecka są jednym z najważniejszych momentów w życiu kobiety i jej bliskich. Jest to moment szczególny, który wymaga jednak odpowiedniego przygotowania, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Zatem, jak przygotować się do porodu? 

Jednym z etapów przygotowań do porodu naturalnego są zajęcia w szkole rodzenia. To właśnie podczas tych zajęć przyszła mama ma okazję dowiedzieć się, jak rozpoznać, że zaczął się poród, jak będzie przebiegało rozwiązanie, jakie są fazy porodu czy jak oddychać podczas porodu i jakie znaczenie mają różne techniki oddechu. Na zajęciach prezentowane są również ćwiczenia przed porodem, które nie tylko ułatwią kobiecie przeżycie tego czasu, ale przyczynią się także do szybszego powrotu do formy już po urodzeniu dziecka. Dzięki takim zajęciom świeżo upieczona mama będzie wiedzieć, w jaki sposób zadbać o siebie i swoje ciało czy zostanie chociażby przygotowana na ewentualność pojawienia się bólu odbytu po porodzie, dolegliwości związanych z obkurczaniem się macicy, a także dostanie wskazówki dotyczące tego, jak dbać o higienę podczas połogu. 

A jak wygląda poród naturalny? Z pewnością nie tak, jak często prezentowany jest na filmach, gdzie kobieta nie zdąży dojechać do szpitala, a już trzyma na piersi swoje dziecko. Jest to proces, który przepowiadają regularne skurcze. Na poród naturalny składają się cztery fazy porodu. Czas trwania całej akcji jest bardzo indywidualną sprawą. U kobiet, które rodzą pierwszy raz, czas ten może być nieco wydłużony i trwać średnio od 6 do 16 godzin. Kobiety rodzące kolejny raz, rozwiązania mogą spodziewać się szybciej, jednak warto wiedzieć, że nie jest to regułą. 

Na czas porodu wpływ ma wiele czynników. Może on być uwarunkowany między innymi masą ciała dziecka, sprawnością fizyczną kobiety czy przebiegiem czynności skurczowej macicy. Nie bez znaczenia pozostaje także samo psychiczne samopoczucie mamy. Sam poród najczęściej zaczyna się charakterystycznymi, regularnymi i cyklicznymi skurczami.

Fazy porodu – przebieg poszczególnych etapów

Przyjście dziecka na świat siłami natury poprzedzają cztery fazy porodu. W skrócie – pierwsza faza porodu, to faza skurczów i postępującego rozwarcia. Druga – narodziny dziecka, kolejna – wydalenie łożyska i ostatnia, na którą składa się obserwacja na sali porodowej. A czego kobieta może spodziewać się podczas poszczególnych faz? Jak wygląda poród siłami natury i jak postępuje?

Pierwsza faza porodu

Pierwszą fazę porodu siłami natury rozpoczynają pierwsze skurcze rozwierające i skracające szyjkę macicy. Główka dziecka obniża się w kanale rodnym. Na tym etapie kobieta może spacerować, brać prysznic czy kąpiel. Początkowe skurcze są słabe i rzadkie, ale wraz z upływem czasu przybierają one na sile i zaczynają występować cyklicznie. W pierwszym etapie dochodzi również do odejścia wód płodowych. Pierwsza faza porodu jest fazą najdłuższą i może trwać nawet kilkanaście godzin. Zamyka ją pełne rozwarcie – 10 cm.

Druga faza porodu

Pełne rozwarcie szyjki macicy oznacza początek drugiej fazy porodu. Jej zakończeniem jest przyjście na świat maluszka. Jest to faza parcia, w której bóle porodowe przechodzą w skurcze parte, które mają pomóc dziecku przejść przez kanał rodny. Druga faza trwa zdecydowanie krócej od pierwszej – w przypadku pierwszoródek może trwać około 2 godzin, natomiast w przypadku kolejnych ciąż, może to być zaledwie kilkanaście minut. To właśnie podczas tej fazy porodu najbardziej przydatna może okazać się wiedza, jak oddychać podczas porodu i złagodzić bóle porodowe. Niekiedy w trakcie akcji porodowej konieczne może być również nacięcie krocza, by przyśpieszyć wyłanianie się dziecka w sytuacji zagrożenia zdrowia.

Drugi okres porodu można podzielić na trzy fazy:

• fazę spoczynku – czyli moment, gdy szyjka macicy osiągnie pełne rozwarcie. Często w tym czasie skurcze mogą się wyciszyć, a rodząca ma chwilę, by odpocząć przed dalszą pracą,
• fazę aktywnego parcia - w tym momencie parcie jest tak silne, że rodzące już nie mogą go pohamować,
• fazę wyłaniania się główki - to sytuacja, gdy w kroczu pojawia się główka. Tkanki krocza ulegają maksymalnemu rozciągnięciu, któremu często towarzyszy intensywne pieczenie.

Trzecia faza porodu

Po powitaniu na świecie maluszka, przed świeżo upieczoną mamą stoi jeszcze jedno zadanie. Trzecia faza porodu siłami natury to czas przecięcia pępowiny, gdy ta przestanie tętnić, i odklejenia się łożyska, a następnie jego wydalenie. Łożysko musi zostać wyparte na zewnątrz w całości. Jeśli tak się nie stanie, konieczne będzie łyżeczkowanie jamy macicy. Faza trwa około 30 minut, podczas których kobieta odczuwa jedynie lekkie skurcze macicy, która obkurcza się po porodzie.

Czwarta faza porodu

Ostatnią fazą porodu jest okres poporodowy, który trwa do dwóch godzin od urodzenia dziecka. Jest to czas intensywnej obserwacji mamy i jej maluszka. Jeśli podczas akcji porodowej doszło do pęknięcia czy nacięcia krocza, jest to również moment jego zszywania. Faza poporodowa to również czas kontaktu mamy z maluszkiem “skóra do skóry”, gdzie zalecane jest również pierwsze przystawienie dziecka do piersi. Wówczas miejsce ma także pierwsze badanie maluszka przez neonatologa.

Poród siłami natury – jakie są przeciwwskazania?

Na początku wspomnieliśmy, że poród siłami natury możliwy jest tylko wówczas, gdy z medycznego punktu widzenia nie ma ku temu żadnych przeciwwskazań. Tymczasem jak dowodzą dane Polskiego Banku Komórek Macierzystych, przeciwwskazania do porodu naturalnego dotykają co 5. kobietę. Kiedy poród siłami natury nie jest możliwy i konieczna jest interwencja chirurgiczna? Wśród przeciwwskazań do porodu naturalnego możemy wymienić między innymi:

• zagrożenie życia matki,
• nieprawidłowa budowa macicy,
• nieprawidłowe ułożenie dziecka w macicy,
• schorzenia okulistyczne (odklejenie siatkówki, duża krótkowzroczność),
• problemy kardiologiczne, ortopedyczne, pulmonologiczne, ginekologiczne czy neurologiczne,
• zbyt duża waga dziecka. 

Bardzo często pojawiają się także wątpliwości dotyczące możliwości urodzenia dziecka siłami natury po przebytej wcześniej cesarce. Warto więc wiedzieć, że kolejna ciąża po cesarskim cięciu może zakończyć się porodem naturalnym (jeśli nie ma do niego medycznych przeciwwskazań). Warunkiem jest jednak, by od poprzedniego porodu minęło co najmniej 18 miesięcy. Przed zajściem w kolejną ciążę należy ocenić stan blizny na macicy podczas badania ultrasonograficznego przez ginekologa. Niekiedy blizna może nie zagoić się całkowicie, a miejsce, w którym nie doszło do jej zespolenia określane jest mianem niszy. Po cięciu cesarskim warto podjąć fizjoterapię uroginekologiczną, której celem będzie rozluźnienie napięć powstałych w miejscu cięcia, aby zniwelować ryzyko powstawania zrostów.