Połóg – co to jest?

Czas, kiedy w łonie kobiety rozwija się płód jest ogromnym wyzwaniem dla organizmu. Ciąża to okres dynamicznych zmian w ciele kobiety. Powitanie na świecie maluszka wcale nie jest zakończeniem tego etapu. Przed świeżo upieczoną mamą stoi jeszcze jedno wyzwanie – połóg. Co to jest połóg i na co należy się przygotować? 

Połóg to czas, który czeka każdą kobietę, która urodziła dziecko. To okres 6-8 tygodni, podczas których dochodzi do cofania się zmian ciążowych i porodowych, gojenia się ran, rozpoczęcia laktacji, jak i wznowienia czynności jajników. Na powrót do równowagi składają się zarówno czynniki fizjologiczne, hormonalne, jak i psychiczne. A konkretniej – co to jest połóg?

Krótko mówiąc to czas, w którym kobiece ciało ulega dynamicznym procesom na poziomie każdego układu organizmu, dążąc do zniwelowania wszystkich zmian, jakie zaszły w organizmie w czasie ciąży i porodu, następuje ogólna regeneracja. Jednocześnie okres połogu to czas, kiedy kobieta nawiązuje bliską relację z noworodkiem i przystosowuje się do nowej życiowej roli. Dla wielu mam bywa to okres bardzo trudny i wymagający.

Kiedy się zaczyna i ile trwa połóg?

Połóg występuje niezależnie od sposobu zakończenia ciąży – zarówno po porodzie naturalnym, jak i porodzie zakończonym cesarskim cięciem. Wiedząc już, co to jest połóg, warto wyjaśnić, kiedy tak naprawdę zaczyna się ten wymagający czas i ile trwa. 

Co do zasady, połóg rozpoczyna się w momencie powitania na świecie maluszka i całkowitego popłodu, czyli wydalenia łożyska i błon płodowych. Choć przyjęło się, że trwa on zazwyczaj około 6 tygodni pamiętajmy, że każda z nas jest inna. U każdej kobiety sam połóg, jak i powrót do formy po porodzie naturalnym czy cesarskim cięciu, może wyglądać nieco inaczej i trwać dłużej bądź krócej. Warto również wiedzieć, że choć główne dolegliwości związane z połogiem mogą ustąpić nieco wcześniej, wcale nie oznacza to zakończenia połogu. Niemniej okres połogu możemy podzielić na trzy główne etapy: 

• połóg bezpośredni,
• połóg wczesny,
• połóg późny.

Połóg bezpośredni to pierwsza doba po porodzie. Dla kobiety – jedna z najtrudniejszych. Wówczas gospodarka hormonalna jest bardzo zaburzona. Kobieta pozostaje zmęczona i wyczerpana po akcji porodowej. Drugim etapem jest połóg wczesny, czyli pierwsze 7-10 dni po porodzie. W tym czasie organizm kobiety przechodzi szereg zmian, które mają na celu adaptację do nowych warunków. Zmienia się funkcjonowanie organów. Ostatnim etapem jest połóg późny, czyli czas, kiedy kobieta czuje się coraz lepiej i odzyskuje siły.

Jak wygląda połóg i jak zmienia się organizm kobiety?

Okres połogu to czas wielkich zmian w organizmie kobiety. Już wcześniej warto przygotować się na to, co może przynieść nam ten etap. Zatem, jak wygląda połóg i jakie zmiany czekają nasz organizm?

Odchody poporodowe

Stanowią jeden z pierwszych elementów nieodłącznie związanych z okresem połogu. Już w pierwszych godzinach po porodzie może pojawić się krwawienie, które jest absolutnie naturalne. Jest ono związane z regeneracją i gojeniem się endometrium. Następuje wówczas obkurczanie macicy, która musi wrócić do rozmiaru i wagi sprzed ciąży. Krwawienie porodowe oznacza, że macica się oszczysza. Efektem tego jest krwista wydzielina, która z czasem zmienia kolor i staje się bardziej śluzowa, a po kilku tygodniach całkowicie zanika. Kobieta może w tym czasie odczuwać ból podbrzusza po porodzie, który sygnalizuje właśnie kurczenie się macicy. W tym czasie ogromne znaczenie ma higiena w połogu. Ważne jest wietrzenie krocza, regularne przemywanie i częsta zmiana podpasek. Odchody najczęściej występują przez pierwsze 4 tygodnie. Warto je obserwować, jako że ich nagły brak – szczególnie w pierwszym tygodniu – może świadczyć o niedrożności szyjki macicy, a ich duża intensywność o pozostałości łożyska. Po wspomnianych 4 tygodniach, naszą uwagę powinien zwrócić także nawrót krwawienia. Ten może być spowodowany chociażby wystąpieniem polipów łożyskowych czy zapaleniem błony śluzowej macicy. Więcej na temat przyczyn nawrotu krwawienia w połogu dowiesz się z naszego artykułu: „Co musisz wiedzieć o krwawieniu w połogu”.

Nietrzymanie moczu po porodzie

Utożsamiane jest ze skutkami osłabienia mięśni dna miednicy po wielu ciążach. Warto jednak wiedzieć, że może dotknąć każdą z nas – niezależnie od tego, ile porodów mamy za sobą. Jest to jedna z częściej występujących dolegliwości u kobiet w czasie ciąży i po porodzie. Nietrzymanie moczu po porodzie związane jest z przeciążeniem struktur dna miednicy w porodzie i najczęściej pojawia się w pierwszych dniach połogu, kiedy tkanki krocza i mięśnie dna miednicy powoli się obkurczają. Niekiedy zdarza się, że w wyniku przedłużającego się parcia dochodzi do rozciągnięcia ścian pęcherza, co może powodować jego zaburzoną funkcję w ciągu pierwszych 3 tygodni połogu, dlatego warto zwracać uwagę, jak często korzysta się z toalety, aby nie przetrzymywać moczu zbyt długo i nie doprowadzać do jego przepełnienia. Zbyt duża objętość moczu może stanowić dodatkowy czynnik sprzyjający niekontrolowanym wyciekom.W przypadku dłużej utrzymującego się problemu, warto skonsultować się z fizjoterapeutą uroginekologicznym. Kobieta dla własnego komfortu może w tym czasie stosować wkładki chłonne Elly przeznaczone dla kobiet z lekkim i średnim nietrzymaniem moczu. W tym czasie warto rozpocząć również ćwiczenia mięśni Kegla po porodzie.

Baby blues

Szacuje się, że 85 proc. kobiet po porodzie doświadcza tzw. baby bluesa, czyli przygnębienia poporodowego i chwiejności emocjonalnej. W tym czasie kobieta może być płaczliwa i rozdrażniona, doświadczyć poczucia winy i obniżenia nastroju. Przyczyn takiego stanu możemy doszukiwać się w ogólnym zmęczeniu i wyczerpaniu psychicznym oraz fizycznym, ale także burzy hormonalnej toczącej się w organizmie kobiety. Baby blues to okres przejściowy, który może jednak prowadzić do depresji poporodowej. W tym czasie nieocenione jest wsparcie bliskich, ale pomóc może także konsultacja z psychologiem.

Laktacja

W okresie połogu rozpoczyna się laktacja. Pewne zmiany, które mają na celu przygotowanie piersi kobiety do karmienia, zachodzą już w czasie ciąży, jednak produkcja pokarmu rozpoczyna się już po urodzeniu dziecka. Przebieg laktacji w dużym stopniu uzależniony jest od stymulacji – tego, czy i jak często dziecko będzie przystawiane do piersi. Świeżo upieczona mama musi być przygotowana na to, że w pierwszych dniach po porodzie znacząco wzrośnie ilość produkowanego mleka. Piersi będą znacznie bardziej tkliwe i nabrzmiałe. Często brodawki potrzebują czasu, aby się zaadaptować do ssania przez dziecko, przez co mogą być podrażnione, dlatego warto je wietrzyć i dbać o ich higienę.

Gojenie się ran porodowych

W zależności od sposobu rozwiązania ciąży – czy to po porodzie siłami natury czy po ciąży zakończonej cesarskim cięciem – jednym z etapów połogu jest także gojenie się ran. W przypadku porodu naturalnego, kobieta może odczuwać ból krocza, który związany jest z rozciągnięciem i opuchnięciem, ale i raną po nacięciu czy pęknięciu. Świeżo upieczona mama może odczuwać w tym czasie duży dyskomfort podczas oddawania moczu czy nawet siadania. Zwykle rana po nacięciu krocza goi się w przeciągu 3-4 tygodni. Pamiętajmy jednak, że to również jest kwestią bardzo indywidualną. Nieco inaczej będzie to przebiegać w przypadku połogu po cesarce, gdzie rana będzie głębsza i na wielu poziomach, przez co może potrzebować znacznie więcej czasu na zagojenie. Kluczowa będzie tutaj odpowiednia jej pielęgnacja, a następnie mobilizacja. 

Stres i napięcie psychiczne związane ze sprawdzeniem się w zupełnie nowej roli, nabrzmiałe i obolałe piersi czy chociażby nietrzymanie moczu – to jednak nie wszystko. Czas połogu to czas diametralnych zmian, które dotykają każdej sfery – zarówno psychicznej, jak i fizycznej. Absolutnie naturalnym zjawiskiem, któremu czoła będzie musiała stawić większość mam, będzie również wypadanie włosów po ciąży. Przez 9 miesięcy oczekiwań na maluszka, włosy kobiety stają się znacznie mocniejsze i gęstsze. Ich stan jednak diametralnie zmienia się po urodzeniu dziecka. Zaczynają one wypadać w dużych ilościach, a proces ten może trwać nawet kilka miesięcy. Tłumaczy się to fenomenem łysienia telogenowego.

Kolejną kwestią jest pogorszenie jędrności skóry, jej nadmiar czy rozstępy. Po ciąży skóra staje się mniej elastyczna, co naturalnie prowadzi do jej wiotczenia. Choć dla wielu kobiet jest to problem przekładający się również na pogorszenie samopoczucia psychicznego, to pamiętajmy, że dojście do formy sprzed porodu wymaga po prostu czasu.

Jak przetrwać okres połogu?

Połóg może okazać się niezwykle wymagającym czasem dla kobiety. Choć po porodzie oczekujemy nieco spokojniejszego okresu, w którym będziemy mogły nacieszyć się swoim maluszkiem i przystosować do nowej roli, nasze ciało potrzebuje czasu, by dojść do siebie. W okresie połogu kobieta powinna dać sobie przyzwolenie na odpoczynek. Jakakolwiek aktywność fizyczna musi być dostosowana do jej możliwości i kondycji. Nie warto przyspieszać niczego na siłę. Niezwykle ważna jest także zdrowa i zbilansowana dieta w połogu, bogata w białko i nienasycone kwasy tłuszczowe. Na wagę złota jest obecność i wsparcie bliskich. Kobieta, która może doświadczyć po porodzie załamania, nie może czuć się osamotniona. Niezwykle pomocne mogą być także konsultacje z położną środowiskową, doradcą laktacyjnym czy psychologiem. To oni mogą wesprzeć psychicznie kobietę w tym trudnym i wymagającym czasie. O czym jeszcze powinna pamiętać świeżo upieczona mama, wiedząc już, czym jest połóg i jak wygląda?

Okres połogu to także czas, w którym należy wstrzymać się ze współżyciem, korzystaniem z basenów czy saun. Warto zrezygnować także z brania gorących i długich kąpieli. W miarę możliwości warto natomiast rozpocząć delikatną aktywność, taką jak chociażby spacerowanie czy gimnastyka skupiająca się na mięśniach dna miednicy i budowaniu prawidłowej postawy. Co jeszcze? Przede wszystkim – nie bójmy się prosić o pomoc i dajmy sobie czas na powrót do formy, nasze dobre samopoczucie i regeneracja w tym czasie to priorytet. Tyle czasu, ile potrzebujemy.