Co to jest endometrioza?

Według Światowej Organizacji Zdrowia na endometriozę choruje około 10 proc. kobiet w wieku rozrodczym na świecie. Szacuje się, że w Polsce niezdiagnozowana endometrioza może dotyczyć nawet 3 mln kobiet. Zatem, co to jest endometrioza i na czym polega?

Endometrioza to choroba charakteryzująca się występowaniem tkanek podobnych do wyściółki macicy, poza jej prawidłową lokalizacją, jaką jest jama macicy. U podstaw endometriozy leży nieprawidłowy rozrost tak zwanego endometrium, czyli wspomnianej błony śluzowej macicy, w innych lokalizacjach organizmu. Najczęściej ogniska endometriozy umiejscawiają się w obrębie narządów rozrodczych kobiety i w okolicach miednicy mniejszej. Często przenikają jednak do innych organów i lokalizują się na przykład w jelitach czy w pęcherzu moczowym. W tym ostatnim przypadku mamy do czynienia z endometriozą pęcherza moczowego, która może powodować liczne problemy z układem moczowym. 

Warto wiedzieć, że każde ognisko endometriozy ulega przemianom hormonalnym zachodzącym w cyklu miesiączkowym, w związku z czym często są one przyczyną przewlekłych reakcji zapalnych toczących się w organizmie kobiety. 

Endometrium – co to jest i dlaczego jest tak ważne? 

Endometrium i endometrioza – to określenia, które bardzo często bywają ze sobą utożsamiane. To pierwsze niezmiennie kojarzy się z endometriozą – chorobą, która może nieść za sobą dużo komplikacji. U wielu kobiet budzi więc niepokój. Tymczasem samo endometrium jest niczym innym, jak błoną śluzową, która naturalnie wyściela jamę macicy. Jego rola jest ściśle związana ze stanem hormonalnym kobiety, a jego prawidłowe funkcjonowanie warunkuje zagnieżdżenie się komórki jajowej po zapłodnieniu oraz prawidłowy przebieg ciąży. 

Grubość endometrium macicy zależna jest zarówno od wieku kobiety, jak i fazy cyklu menstruacyjnego. Przed owulacją, w wyniku wzrostu stężenia estrogenów, endometrium grubieje kilkakrotnie. Po owulacji i zapłodnieniu komórki jajowej endometrium zmienia swoją funkcję. Wówczas gromadzi ono substancje odżywcze, stanowiąc matczyną część łożyska. W przypadku, gdy do zapłodnienia jednak nie dojdzie i miejsce ma spadek progesteronu i estrogenów, część endometrium ulega złuszczeniu, co objawia się miesiączką. Niekiedy ma jednak miejsce przerost endometrium, który jest zaburzeniem polegającym na zwiększeniu grubości błony śluzowej macicy. W momencie, gdy endometrium przemieszcza się poza jamę macicy, możemy mówić o stanie chorobowym, którym jest omawiana endometrioza. 

Endometrioza – po czym ją rozpoznać? 

Endometrioza jest chorobą postępującą. W wielu przypadkach przebiega bezobjawowo, a do jej wykrycia dochodzi podczas interwencji chirurgicznej czy kompleksowych badań ginekologicznych, do których należy USG jamy miednicy mniejszej i jamy brzusznej. Specjaliści, wykonując podstawowe badanie palpacyjne, mogą określić także stan ruchomości poszczególnych narządów w obrębie miednicy mniejszej, co może stanowić podstawę wraz z obciążającym wywiadem, do pogłębienia diagnostyki w kierunku endometriozy. Niekiedy należy ją poszerzyć o badanie przy pomocy rezonansu magnetycznego czy tomografii komputerowej. W ostatnim czasie odchodzi się od stosowania zwiadowczej, diagnostycznej laparoskopii.  Z drugiej strony endometrioza  nazywana jest chorobą, która boli. Po czym więc rozpoznać nieprawidłowości w endometrium? Czym może się charakteryzować? Jej objawy często bywają bagatelizowane lub nieodpowiednio diagnozowane. Zdarza się, że badania pod jej kątem przeprowadzane są dopiero wtedy, gdy u kobiety występują problemy z zajściem w ciążę i podejrzenie niepłodności. Jednak już pewne sygnały powinny skłonić nas do rozpoczęcia diagnostyki i przeprowadzenia badań pod jej kątem. 

Do najczęstszych objawów endometriozy możemy zaliczyć: 

• obfite i bolesne miesiączki,
• zaburzenia cyklu miesiączkowego,
• międzymiesiączkowe plamienia,
• ostry ból w różnych obszarach brzucha nasilający się przed menstruacją,
• ból podczas oddawania moczu i stolca,
• problemy z zajściem w ciążę,
• bolesne współżycie,
• dolegliwości żołądkowo-jelitowe,
• zaburzenia czynności układu moczowego,
• wzdęcia,
• problemy z cerą, trądzik,
• bóle w obrębie dolnego odcinka kręgosłupa zależne od cyklu miesiączkowego,
• wahania nastroju.

Endometrioza – przyczyny 

Z roku na rok endometrioza bywa coraz częściej diagnozowana. Jednak w dalszym ciągu złożoność tej choroby sprawia, że mimo wielu badań mechanizmy i przyczyny jej powstawania nadal pozostają niewiadomą. Endometriozę nadal bardzo trudno jest rozpoznać, a jej zdiagnozowanie trwa całymi latami. 

Według specjalistów przyczyny choroby mogą leżeć zarówno w szeregu czynników hormonalnych, genetycznych i środowiskowych, jak również mogą być związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego. Wśród najczęściej powtarzanych czynników ryzyka zalicza się między innymi uwarunkowania genetyczne oraz schorzenia o podłożu immunologicznym.