Przerost endometrium – co to jest i kogo dotyczy?

Wiele kobiet, gdy słyszy określenie “endometrium”, automatycznie utożsamia je z endometriozą. Tymczasem to pierwsze jest zjawiskiem zupełnie prawidłowym, oznaczającym błonę śluzową wyścielającą od wewnątrz macicę. Na przestrzeni lat, wraz z wiekiem, ale także w zależności od momentu cyklu – owe endometrium ulega fizjologicznym zmianom. U młodych dziewcząt, które jeszcze nie miesiączkują, wynosi zaledwie 0,3-0,5 mm, natomiast u kobiet miesiączkujących, gdy zbliża się owulacja, endometrium grubieje do około 7-10 mm. Po menstruacji ma standardowo około 3-5 mm grubości. Zmiany te mają na celu przede wszystkim przygotowanie macicy do zagnieżdżenia się zarodka oraz podtrzymanie ewentualnej ciąży. W momencie, gdy nie dojdzie do zapłodnienia, endometrium złuszcza się podczas miesiączki. Niekiedy jednak dochodzi do zaburzeń i nadmiernego wzrostu tkanki endometrialnej oraz jej pogrubienia, co określane jest mianem przerostu endometrium. Ten może dotykać także innych narządów w obrębie miednicy. Jednym z częstszych przypadków jest endometrioza pęcherza moczowego, której objawy mogą przypominać inne problemy związane z układem moczowo-płciowym. 

Przerost endometrium to zaburzenie polegające na zwiększeniu grubości błony śluzowej macicy. Najczęściej dotyka ono kobiet w okresie około i pomenopauzalnym, jednak warto wiedzieć, że nie jest to regułą – młode kobiety również mogą borykać się z nadmiernym wzrostem tkanki nabłonkowej. Niekiedy inne choroby, w tym dysfunkcje tarczycy, mogą pośrednio predysponować do rozrostu endometrium. Dlatego należy przeprowadzić wnikliwą diagnostykę, aby określić patogenezę tego problemu. 

Przerost endometrium – objawy

Nieprawidłowy rozrost endometrium może wywoływać wiele uciążliwych dolegliwości. Do najczęstszych objawów przerostu endometrium możemy zaliczyć między innymi: 

• zaburzenia cyklu miesiączkowego – krótkie cykle, nieregularne występowanie miesiączki, przedłużający się jej brak,
• obfite krwawienia trwające dłuższy czas,
• plamienia międzymiesiączkowe,
• krwawienia z dróg rodnych po przejściu menopauzy. 

Niezależnie od nasilenia objawów wszelkie nieprawidłowości i zaburzenia cyklu miesiączkowego zawsze warto skonsultować z ginekologiem. Konieczna jest tutaj dokładna diagnostyka, przeprowadzenie odpowiednich badań, a w razie konieczności – włączenie leczenia. 

Warto również wiedzieć, że choć zaburzenia cyklu miesiączkowego należą do najczęściej występujących objawów przerostu endometrium, to często może ono przebiegać również bezobjawowo. Niekiedy nieprawidłowy rozrost błony śluzowej macicy diagnozowany jest dopiero podczas badań ginekologicznych. 

Do podstaw diagnostycznych należy szeroko zebrany wywiad, jak i badanie ginekologiczne. Dlatego do wizyty należy się odpowiednio przygotować poprzez posiadanie ze sobą kalendarzyka menstruacyjnego z informacjami o przebiegu wcześniejszych cykli. Ginekolog, wykonując przezpochwowe badanie ultrasonograficzne, ocenia narządy miednicy mniejszej, w tym mierzy grubość endometrium.

Czy przerost endometrium jest groźny?

Przerost endometrium niemal zawsze związany jest z zaburzeniami hormonalnymi. Wśród czynników ryzyka wystąpienia rozrostu tkanki możemy wymienić również otyłość, guzy czy torbiele jajników oraz długotrwałe używanie terapii hormonalnej opartej na estrogenach. A czy nieprawidłowości w grubości błony śluzowej mogą być niebezpieczne? Czy przerost endometrium jest groźny? 

Przede wszystkim warto zaznaczyć, że wyróżnić możemy dwa główne rodzaje przerostu endometrium: 

• przerost endometrium bez atypii,
• przerost endometrium z atypią. 

Ten pierwszy oznacza rozrost prawidłowo zbudowanych tkanek endometrialnych. W przeciwieństwie do przerostu z atypią, nie jest on związany z występowaniem patologicznych komórek nabłonkowych, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej.

Przerost endometrium – leczenie

Leczenie przerostu endometrium dobierane jest indywidualnie do każdej pacjentki. Uzależnione od jej wieku, stanu zdrowia, a przede wszystkim stopnia zaawansowania zmian. 

W przypadku niewielkiego przerostu endometrium, lekarz może zalecić terapię hormonalną. Wówczas powinna ona zawierać progesteron lub inne jego pochodne, które będą jednak ograniczać działanie estrogenu stymulującego dalszy rozrost komórek. Jeśli zdiagnozowany zostanie natomiast większy przerost endometrium, łyżeczkowanie może posłużyć nie tylko do pobrania materiału do badań histopatologicznych, ale w razie konieczności również wyczyszczeniu każdej ze ścian jamy macicy za pomocą specjalnych narzędzi. Na podstawie badania histopatologicznego, patomorfolog może ocenić zmianę jako typową – nadającą się do leczenia farmakologicznego i ciągłej obserwacji lub atypową, która może predysponować do chorób nowotworowych i będzie wymagała zabiegu na przerost endometrium. W większości przypadków występuje jednak rozrost endometrium bez atypii, który rzadko prowadzi do zmian nowotworowych. 

Pamiętajmy jednak, że nieprawidłowości w rozroście tkanki wyścielającej macicę, które powodują obfite i długotrwałe miesiączki, mogą prowadzić chociażby do anemii. Dlatego też wszelkiego rodzaju dolegliwości zawsze powinny zostać skonsultowane z lekarzem, który w razie potrzeby włączy konieczne leczenie, by zmniejszyć ryzyko powikłań.