Kamica nerkowa – co to jest i jak powstaje?

Kamica nerkowa jest powszechnym schorzeniem. Częściej występuje u mężczyzn, nieco rzadziej u kobiet. Ale czym ona tak naprawdę jest? Co to jest kamica nerkowa i jak dochodzi do jej powstania?

Kamica nerkowa jest jedną z najpowszechniejszych chorób układu moczowego. W moczu każdej zdrowej osoby znajdują się różnego rodzaju substancje, które – co do zasady – poddają się procesowi rozpuszczania. Wówczas są one wydalane z organizmu wraz z moczem. W sytuacji, gdy mechanizmy rozpuszczania ulegają zaburzeniu, a stężenie substancji jest tak wysokie, że nie są one w stanie się rozpuścić, zaczynają gromadzić się, tworząc początkowo malutkie kryształki. Te nazywane są potocznie piaskiem. Z czasem jednak owy piasek zaczyna się zlepiać, tworząc w efekcie coraz większe bryły. Na końcu tej drogi stoją kamienie nerkowe, czyli złogi, które mogą być przyczyną wielu dolegliwości bólowych.

Kamica nerkowa, ze względu na odmienny skład kamieni nerkowych, może występować jako kamica szczawianowa, kamica wapniowa, kamica moczanowa, fosforanowa czy cystynowa.

Kamica nerkowa – objawy

Może się wydawać, że wiedząc już, czym jest kamica nerkowa, objawy tej choroby nie powinny mieć przed nami tajemnic. Tymczasem choroba ta może nie dawać żadnych niepokojących sygnałów przez wiele lat. Pierwsze dolegliwości mogą pojawić się dopiero wtedy, gdy większe złogi zaczną przechodzić przez moczowód i dojdzie do nieprawidłowości w odpływie moczu. Po czym to poznać? Czym przejawia się kamica nerkowa? Gdzie boli? Jakie są objawy kamicy nerkowej? Ból pleców zlokalizowany w okolicy lędźwiowej, który promieniuje w stronę pachwiny i wewnętrznych stron ud, czyli tak zwana kolka nerkowa, często jest pierwszym sygnałem mogącym świadczyć o pojawieniu się złogów. A czy w związku z tym kamica może objawiać się również bólem nóg? Czy jest jakakolwiek zależność między kamicą nerkową a dolegliwościami bólowymi nóg?

O kamicy nerkowej dowodzić mogą jedynie dolegliwości w okolicy przyśrodkowej części ud, gdzie promieniować może wspomniana kolka nerkowa. Ta bardzo często jest niesłusznie przypisywana również problemom z kręgosłupem. Rozpoznać możemy ją jednak po ostrym bólu, który często na przemian nasila się i łagodnieje. Kluczowym badaniem internistycznym w tym przypadku jest sprawdzenie objawu Goldflama. Polega ono na konkretnym, ale niezbyt intensywnym uderzaniu dłonią specjalisty w okolice kąta żebrowo-kręgowego. Wystąpienie jednostronnego czy też obustronnego bólu w tym rejonie może świadczyć o problemach z nerkami, m.in. o kamicy nerkowej. Często towarzyszą mu również nudności i wymioty, a także częstsze oddawanie moczu w małej ilości. U niektórych może pojawić się również krwiomocz spowodowany uszkodzeniem moczowodów na skutek przemieszczania się kamieni nerkowych. W sytuacji, gdy rozwinie się stan zapalny, objawom towarzyszyć może również wysoka gorączka i dreszcze. Co więcej,

Kamica nerkowa – przyczyny

Bezpośrednia przyczyna kamicy nerkowej to wspomniane wyżej wytrącanie się z moczu substancji, których stężenie nie pozwala na ich rozpuszczenie. Wówczas z odkładanych w moczu związków formują się nierozpuszczalne złogi, nazywane kamieniami. Ich tworzeniu się może sprzyjać między innymi spożywanie zbyt małej ilości wody, dieta wysokobiałkowa czy taka obfitująca w szczawiany, a także stosowanie niektórych leków. Kolejna przyczyna kamicy nerkowej może leżeć również w niektórych chorobach przewlekłych, takich jak nadczynność przytarczyc czy choroba Leśniowskiego-Crohna. Wady budowy układu moczowego czy skłonności dziedziczne również zwiększają ryzyko powstawania kamieni nerkowych. Warto również wiedzieć, że przyczyna kamicy nerkowej może mieć także charakter wady wrodzonej. Najczęstszą z nich jest cystynuria, która prowadzi do nadmiernego wydzielania przez nerki cystyny do moczu.

Kamica nerkowa – leczenie

Leczenie kamicy nerkowej uzależnione jest przede wszystkim od rodzaju i wielkości złogów, ale także objawów, z jakimi zmaga się pacjent. W momencie, gdy pojawia się nieznośny ból, powodujący nawet nudności, wymioty, gorączkę i dreszcze, a do tego dochodzą problemy z oddawaniem moczu, konieczna jest szybka diagnostyka i wsparcie specjalisty, aby nie przedłużać tego stanu.

Internista po przeprowadzeniu wstępnego rozpoznania i obszernego wywiadu może skierować pacjenta do nefrologa lub urologa. Diagnostyka kamicy nerkowej będzie obejmować przede wszystkim szereg badań laboratoryjnych oraz obrazowych. Podstawą jest przeglądowe RTG jamy brzusznej i USG, a w niektórych przypadkach konieczna może okazać się również tomografia komputerowa jamy brzusznej czy miednicy małej. Dopiero w ten sposób możliwe jest zdiagnozowanie choroby.

Zazwyczaj drobne złogi nie wymagają żadnego inwazyjnego leczenia, a jedynie łagodzenia objawów. W niektórych przypadkach chorzy są w stanie samodzielnie wydalić malutkie kamienie nerkowe. W takiej sytuacji podaje się jedynie leki rozkurczowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne. U pacjentów, u których zdiagnozowane zostały jednak duże złogi, leczenie kamicy nerkowej będzie wymagało już interwencji urologicznej, aby odblokować odpływ moczu. W związku z tym zabiegowe metody leczenia stosowane są zwykle w przypadkach, gdy objawowe leczenie nie przyniosło oczekiwanych skutków lub gdy kamienie są zbyt duże, aby mogły zostać wydalone w sposób naturalny.

Pamiętajmy więc, że gdy tylko zaobserwujemy u siebie niepokojące objawy kamicy nerkowej, zawsze powinniśmy skonsultować je z lekarzem. Samodiagnoza nigdy nie zastąpi konsultacji ze specjalistą, który zleci niezbędne badania.